زیرساخت‌های حیاتی با ارائه خدماتی که برای جامعه ضروری هستند، ستون فقرات جامعه را تشکیل می‌دهند. اختلال در عملکرد زیرساخت‌های حیاتی ممکن است پیامدهای گسترده‌ای بر سلامت، امنیت، ایمنی و اقتصاد جامعه داشته باشد. امروزه نوسان‌های آب و هوایی و تغییرات اقلیمی از مهم‌ترین مخاطراتی هستند که به صورت مزمن حیات بشری را از جنبه‌های مختلف تحت تاثیر قرار داده‌اند. محققان در پژوهشی با عنوان" آسیب‌پذیری زیرساخت‌های نواحی جنوبی استان خوزستان در شرایط تغییر اقلیم" این موضوع را بررسی کرده‌اند.
در این پژوهش که توسط آرش رحیمی دانشجوی دکتری تخصصی آب‌وهواشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز، رضا برنا دانشیار گروه جغرافیای دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز، جعفر مرشدی و جبرائیل قربانیان از استادیاران گروه جغرافیای دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز انجام شده، آمده است: « زیرساخت‌ها، شاهرگ‌های تعیین‌کننده بقای مناطق صنعتی و شهری در دنیای امروزند. این شریان‌ها برای تولید و توزیع کالاها و خدمات در واحدهای صنعتی و شهری به کار می‌روند و امکان زندگی در شهرها و توسعه مناطق صنعتی نیز به کیفیت و کمیت کارکرد این شریان‌ها بستگی دارد.»
بر اساس آن چه در این مقاله آمده است، تحقیق حاضر از نظر هدف، کاربردی – توسعه‌ای است. از نظر روش، این تحقیق از نوع تحقیقات توصیفی- تحلیلی و پیمایشی است. این پژوهش با استفاده از روش‌های آماری، توصیفی و اسنادی به تجزیه و تحلیل اثر تغییرات اقلیم و آسیب‌پذیری ناشی از آن بر زیرساخت‌های صنعتی و عمرانی و نواحی جنوبی استان خوزستان می‌پردازد.
در این پژوهش آمده است: «به این منظور ابتدا ایستگاه‌ها بر اساس دوره آماری مرتب شده و سپس ایستگاه‌های دارای دوره آماری مشترک انتخاب شدند. در مجموع هشت ایستگاه انتخاب شد.»
نویسندگان این مقاله می‌گویند: «در بررسی شدت آسیب‌پذیری زیرساخت‌های نواحی جنوبی استان خوزستان در شرایط تغییر اقلیم، لایه شدت آسیب‌پذیری در پهنه بخش‌های جنوبی استان خوزستان تشکیل شد. در مرحله اول با به‌کارگیری فرآیند تحلیل سلسله مراتبی وزن‌های اختصاصی هر کدام از فاکتورهای اقلیمی مشخص شده و بردار وزن‌دهی نهایی تشکیل شد. هر کدام از فاکتورها در تولید نقشه نهایی عرصه‌های در معرض آسیب‌پذیری مخاطرات اقلیمی از قبیل گردوغبار، سیلاب، امواج گرم، جابه‌جایی خط ساحلی یا پیشروی آب دریا، تغییر اقلیم، شناسایی نواحی مستعد تبدیل به کانون محلی گردوغبار در استان خوزستان، محاسبه شد.»
نتایج این پژوهش حاکی از آن است که چهار طبقه مخاطره‌آمیز اقلیمی وجود دارد. پهنه با قابلیت مخاطره‌زایی بسیار زیاد که در بخش‌های شمالی و مرکزی منطقه تحقیق دیده می‌شود، شهرستان‌های اهواز، هویزه، باوی، رامشیر، حمیدیه، بخش‌های شمالی بندر ماهشهر و هندیجان و نیز شهرستان امیدیه را در بر گرفته است.
در این مقاله آمده است: «طبقه با مخاطره‌زایی اقلیمی زیاد بخش وسیعی از شهرستان‌های خرمشهر، نواحی جنوبی شهرستان اهواز، نواحی جنوبی بندر ماهشهر، شادگان، هندیجان و آبادان را در بر می‌گیرد. این طبقه مخاطره‌زایی اقلیمی بعد از طبقه مخاطره‌زایی بسیار زیاد می‌تواند بیشترین خسارات را به زیرساخت‌های منطقه تحقیق وارد کند.»
در بخش دیگری از این مطالعه ذکر شده است: «در عرصه مخاطره‌زایی اقلیمی بسیار شدید، تاسیسات زیرساختی از قبیل راه‌های ارتباطی، پالایشگاه‌های استخراج نفت، شهرها و روستاها، خطوط انتقال نیرو و خطوط انتقال آب در معرض مخاطرات متعدد اقلیمی قرار می‌گیرند.»
رحیمی و همکارانش می‌گویند: «تنش حرارتی ناشی از دماهای زیاد و امواج گرم در این بخش از منطقه تحت مطالعه، بیشتر از دیگر بخش‌های منطقه است. در این منطقه تاثیر امواج گرم به‌ویژه در طی دوره ژوئن تا آگوست (خرداد تا اواخر مرداد) در مخاطره‌زایی اقلیمی بسیار زیاد است. دماهای بسیار زیاد به ویژه رکوردهای دمایی بیش از ۵۰ درجه سانتی‌گراد، آتش‌سوزی‌های گسترده‌ای در عرصه‌های مرتعی و اراضی زراعی دیم ایجاد می‌کند. در پهنه‌های پالایشگاهی مخاطره آتش‌سوزی در پالایشگاه‌ها به دلیل تنش‌های حدی دما که سبب اشتعال گازهای فرار پالایشگاهی می‌شود، همه زیرساخت‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد.»
این پژوهش در چهارمین شماره ششمین دوره نشریه مدیریت مخاطرات محیطی منتشر شده است.
