ماجرای ایجاد منطقه امن در شمال سوریه در ماه های گذشته یکی از موارد اختلافی میان آمریکا و ترکیه بوده است؛ به گونه ای که در بحبوحه تنش میان دو کشور در ماجرای اف-35 و اس-400، مذاکراتی میان واشنگتن و آنکارا برای توافق بر سر ایجاد منطقه امن در شمال سوریه در جریان بود.
به گزارش تابناک، مذاکراتی که به گفته مقامات ترکیه شکست خورده و توافقی میان آمریکا و ترکیه حاصل نشده است.
مذاکرات چند روز اخیر هیات آمریکایی به ریاست جیمز جفری با مسئولان ترکیه به شکست انجامید و هر کدام از طرف‌ها نیروها و گروه‌های همپیمان با خود را به خطوط درگیری منتقل کردند، آنکارا به دنبال اعمال فشار بر واشنگتن است اما واشنگتن می‌خواهد مانع از تحرکات ارتش ترکیه شود.
در همین رابطه، خبرگزاری آناتولی گزارش داد، وزارت دفاع ترکیه طی بیانیه‌ای اعلام کرد، خلوصی آکار، وزیر دفاع ترکیه با مارک اسپر، همتای آمریکایی خود به صورت تلفنی درباره تحولات منطقه‌ای گفت‌وگو کرد.
بر اساس این بیانیه، آکار در گفت‌وگوی تلفنی با اسپر اعلام کرد که ترکیه در صورت عدم دستیابی به اتفاق نظر با آمریکا مجبور خواهد شد منطقه امن در شمال سوریه را به تنهایی ایجاد کند.
آکار همچنین در این تماس تلفنی بر انتظار آنکارا از واشنگتن برای قطع کامل حمایت آمریکا از گروه تروریستی پ.ک.ک. تأکید کرد.
وزیر دفاع ترکیه با تأکید بر این که «به تشکیل کریدور تروریستی در جنوب ترکیه اجازه نخواهیم داد»، تصریح کرد: ترکیه نه تنها به فکر امنیت کشور و ملت خود بوده بلکه خواهان تأمین امنیت گروه‌های قومی و مذهبی مانند کردها، عرب‌ها، مسیحیان و ایزدی‌ها است.
به نظر می رسد آمریکا و ترکیه به سختی می توانند به توافقی در زمینه ایجاد منطقه امن در شمال سوریه دست پیدا کنند. حال سوال این است که ترکیه چه گزینه هایی دارد:
نخست؛ ترکیه ممکن است به تنهایی و بدون توافق با آمریکا اقدام به ایجاد منطقه حائل در شمال سوریه کند. با این حال باید در نظر داشت که اقدام یکجانیه ترکیه می تواند تبعات جدی برای آن به همراه داشته باشد. به ویژه جایی که هم آمریکا دولت سوریه و روسیه مقابله خواهند کرد و هم آمریکا به پشتیبانی از کردها.
گزینه دوم ترکیه می تواند مذاکره با روسیه برای ایجاد منطقه امن در شمال سوریه باشد. در واقع، ترک ها روسیه را به جای آمریکا برای این منظور انتخاب کنند. با این حال، این گزینه آنکارا نیز با چالش هایی همراه است. از جمله مخالفت های دولت سوریه و همچنین مقابله به مثل آمریکا.
-عمق منطقه امن
آنکارا خواستار آن است ترامپ به همتای ترکیه‌ای خود تعهد دهد عمق منطقه حایل ۲۰ مایل حدود ۳۰ تا ۳۵ کیلومتر باشد و در طول مرزهای جرابلس با رودخانه فرات تا مرزهای فش خابور با رودخانه دجله در نزدیکی مرزهای عراق واقع شود. واشنگتن نیز برای ایجاد منطقه‌ای به عمق پنج کیلومتر با احتمال عمق ۱۴ کیلومتری در برخی مناطق به شرط احاطه بر برخی شهرها و مناطق کردنشین، استثنای القامشلی از این منطقه و نیز عدم امتداد کامل آن میان جرابلس و فش خابور آمادگی خود را اعلام کرد. این در حالی است که نیروهای سوریه دموکراتیک بر عمق تنها پنج کیلومتر پافشاری داشته و شرط کرده‌اند منطقه امن شامل هیچ یک از شهرها و شهرک‌های کردنشین نباشد، در واقع موضعگیری واشنگتن و نیروهای سوریه دموکراتیک همانند توافقنامه آدانا در سال ۱۹۹۸ میان دمشق و آنکاراست که به ارتش ترکیه اجازه داد نیروهای حزب کارگران کردستان را تا عمق پنج کیلومتری سوریه تعقیب کند.
-سرنوشت یگان‌های کرد
آنکار می‌خواهد نیروهای یگان‌های کرد از منطقه امن خارج شده و تمامی سلاح‌های سنگین موجود در منطقه که ائتلاف ضد داعش به همپیمانان عرب و کرد در نیروهای سوریه دموکراتیک داده بود، خارج شود. واشنگتن با اخراج یگان‌های کرد و انواع مشخصی از سلاح‌های سنگین موافقت کرد. مظلوم عبدی، فرمانده نیروهای سوریه دموکراتیک دو روز قبل گفت: همه سلاح‌های سنگینی که برد آنها به داخل ترکیه می‌رسد، مانند توپخانه‌ها و تانک‌ها را خارج خواهیم کرد، حتی سلاح‌هایی که برد پرتاب آنها به ۲۰ کیلومتر می‌رسد، اگر ترکیه بگوید تهدید محسوب می‌شوند، خارج خواهیم کرد.
-کنترل بر منطقه امن
آنکارا خواستار نقشی اصلی برای ارتش ترکیه و امکان نفوذ و تعقیب تروریست‌ها است، اما واشنگتن پیشنهاد اجرای گشت‌های مشترکی در مرزهای سوریه-ترکیه را مطرح کرد و این وضعیت در اطراف منبج در کنار کنترل هوایی ائتلاف ضد داعش برقرار بود.
نیروهای سوریه دموکراتیک نیز خواستار گشت‌زنی‌های نیروهای بی‌طرف هستند. عبدی در این راستا گفت: این نیروهای بین‌المللی باید از نیروهای ائتلاف ضد داعش و یا یک نیروی بین‌المللی دیگر باشند، دولت ترکیه یکی از طرف‌ها در مساله مرزهاست و ما خواهان یک گروه بی‌طرف هستیم.
آنکارا می‌خواهد مدیریت این مناطق توسط ساکنان آن انجام شود؛ به این صورت که در مناطق عرب‌نشین مدیریت با اعراب و در مناطق کردنشین با کردها باشد و یگان‌های مدافع خلق کرد کنترلی نداشته باشند، مساله‌ای که واشنگتن نیز با آن موافق است اما اختلاف‌نظر آنها در تعریف ساکنان بومی است، نیروهای سوریه دموکراتیک نیز می‌گویند منظور از نیروهای بومی ساکنان کوبانی (عین العرب)، سری کانیه (راس العین)، قامشلو (قامشلی)، کری سبی (تل ابیض) تا دیریک (المالکیه) هستند.
-منبج
به نظر می‌رسد در مقایسه با مشکل ایجاد منطقه امن اختلافات درباره اجرای بندهای باقی مانده از نقشه راه منبج عمق کمتری داشته باشد، آنکارا اخراج هزار تن از نیروهای یگان‌های مدافع خلق کرد به سمت شرق فرات، تشکیل یک شورای مدنی جدید به جای شورای فعلی و اجرای گشت‌زنی‌های مشترک در خطوط تماس را ضروری می‌داند، اما واشنگتن می‌گوید، نیروهای یگان‌های مدافع خلق کرد از منبج خارج شده‌اند و آنهایی که در آنجا حضور دارند، شبه‌نظامیان بومی هستند و شورای محلی نهادی منتخب بوده و نماینده ساکنان منطقه است. عبدی نیز در این رابطه گفت: خروج ترکیه از عفرین شرط اصلی موافقت ما با مشارکت ترکیه در گشتی‌زنی‌های کنترل مرزهاست.
پس از آنکه مذاکرات آمریکا-ترکیه بدون هیچ نقضی به اتمام رسید، آنکارا به تشدید موضعگیری سیاسی خود و بسیج نیروها و گروه‌های همپیمانش در مرزها ادامه داد. ارتش ترکیه نقاط نفوذی در نزدیکی مرزها در مناطق مقابل تل ابیض را به کنترل درآورده و آمادگی خود برای عملیات در شرق فرات را به اطلاع گروه‌های مخالف سوری رساند و نیروهای خود را در اطراف منبج مستقر کرد. در مقابل ژنرال کنت مک کنزی، رئیس فرماندهی مرکزی آمریکا از شرق فرات بازدید کرد و ائتلاف نیز گشت‌های خود در تل ابیض و شهرهای کردنشین و دیگر مناطق را برای انتقال پیام‌های مختلف از جمله کنترل ترکیه افزایش داد.
در مقابل، استقرار نیروهای نظامی آمریکا و ترکیه در شرق فرات، ادامه تنش‌های سیاسی آن دو پس از شکست مذاکرات‌شان درباره منطقه امن و نقشه راه منبج، تنش‌ها میان آنکارا و واشنگتن درباره معامله اس ۴۰۰ روسیه و دیگر موضوعات داخلی ترکیه و برخی مسایل منطقه‌ای مربوط به ایران و عراق، روابط شخصی ترامپ و اردوغان همچنان روند تنش را به پیش می‌برد.
ترکیه تعداد نیروها و تجهیزات نظامی خود در مرزهایش با سوریه را افزایش داد و برخی گروه‌ها و شبه‌نظامیان از گروه‌های سوری همپیمان با خود را به اطراف منبج انتقال داده و تهدیدات خود درباره آغاز عملیات‌های نظامی در این منطقه و شرق فرات علیه یگان‌های مدافع خلق کرد را شدت بخشید.
مولود چاووش اوغلو، وزیر خارجه ترکیه درباره شکست روند مذاکرات با طرف آمریکایی اظهار کرد، جیمز جفری در مذاکرات خود در آنکارا مساله‌ای که ترکیه را راضی کند، مطرح کرد اما واشنگتن در مورد منطقه حائل همانند توافقنامه منبج وقت‌کشی می‌کند.
