جنجالی که از جلسه صبح روز سه‌شنبه هفته گذشته مجلس و با انتشار الفاظی عجیب از بلندگوی مجلس آغاز شده بود، با توضیحات پنج روز بعد مسعود پزشکیان نائب رئیس مجلس به پایان خود نزدیک شده است. همین جنجال از زاویه‌ای دیگر، فرصت مناسبی است که برخی نمایندگان مجلس نه تنها درباره الفاظی که به کار میبرند بلکه درباره رسانه‌های مورد علاقه خود، ادعاهایی که راحت باور می‌کنند و نگاهی که به مسائل کلان کشور دارند، دوباره فکر کنند.
به گزارش «تابناک»، صبح روز سه‌شنبه 28 فروردین، معدودی از شنوندگان مشروح مذاکرات مجلس از رادیو فرهنگ در زمینه سخنان جهانبخش محبی‌نیا نماینده میاندوآب که مشغول نطق خود درباره مسائل اقتصادی کشور بود، متوجه پخش عبارتی درباره «نشان دادن دختر خوشگل‌ها» از بلندگوی مجلس شدند.
رجوع به وبسایت رادیو فرهنگ نشان می‌داد که ادعای مطرح شده درباره پخش چنین عبارتی درست است و یک نفر در مجلس حدود ساعت هشت و پنجاه دقیقه صبح این عبارت را بر زبان آورده است. پس از چند روز جنجال و تهدید و در حالی که برخی موضوع را از بیخ انکار می‌کردند، پزشکیان نائب رئیس مجلس که طی هفته گذشته در غیاب علی لاریجانی مدیریت جلسات مجلس را بر عهده داشته، درباره ریشه ماجرا و چگونگی انتشار عبارت جنجالی از رادیو توضیحاتی ارائه کرده است.
در روایت پزشکیان از ماجرا آمده است که «در جلسه علنی روز سه‌شنبه هفته گذشته برادرمان آقای سلیمی اعتراضی راجع به پالرمو داشتند مبنی بر این‌که شورای نگهبان این مصوبه مجلس را قبول نمی‌کند که بنده در توضیح به ایشان گفتم نباید شورای نگهبان در این‌باره دخالت کند. آقای سلیمی موضوع را برای من شرح و توضیح داد که اشتباه ترجمه در معاهده پالرمو همچون آن است که «به ما گندم‌‌نمایی کرده و بعد از آن جو فروختند». یا این‌که وقتی به خواستگاری دختری رفتی، در آن خواستگاری «دختر خوشگلی» را نشان داده اما «دختر زشت» را به صیغه تو درآوردند.»
با باور کردن این توضیحات، ماجرا به پایان نمی‌رسد. بلکه باید سلسله ماجراهایی را دنبال کرد که پیشینه آن به بیش از چهار سال گذشته می‌رسد.
ماجرای اشتباه در ترجمه متن کنوانسیون پالرمو چیست؟
دو روز پیش از شروع جنجال اخیر، الهیار ملکشاهی نماینده کوهدشت در مجلس و رئیس کمیسیون قضایی مجلس در توضیح آخرین اقدامات کمیسیون متبوعش در مجلس و با اشاره به برگشت خوردن مصوبه مجلس در خصوص الحاق به کنوانسیون پالرمو در خصوص مبارزه با جرائم سازمان یافته فرا ملی، اظهار داشته بود که «ایراد شورای نگهبان به لایحه الحاق ایران به کنوانسیون پالرمو این بود که متنی که دولت به عنوان لایحه پیشنهادی ترجمه کرده و آن را به مجلس تقدیم کرده با متن اصلی آن تطابق نداشته و دارای اختلافات زیادی است و در همین راستا لازم است تا دولت در ارائه لوایح خود به مجلس دقت لازم را داشته باشد تا این اتفاق نیفتد چرا که ما به لایحه‌ای که از طرف دولت می‌آید اعتماد می‌کنیم.»
معدودی از رسانه‌های مخالف دولت، از اعلام این خبر برای حمله به دولت استفاده کردند با طرح این ادعا که دولت در ترجمه معاهدات بین‌المللی صداقت ندارد و مجلس را فریب داده است. به احتمال فراوان آقای سلیمی تحت تاثیر همین خبرسازی‌ها، به هیات رئیسه مجلس مراجعه کرده تا «محور مقاومت را نجات دهد»!
مشکل اما این است که آقای سلیمی پیش از آن که به گفته پزشکیان از آن عبارت نامناسب استفاده کرده باشد، چند اشتباه بزرگتر مرتکب شده است.
خلاصه ایراداتی که شورای نگهبان به مصوبه گرفته است، از این قرار است:
- اشتباه در استفاده و یا عدم استفاه از کلید اسپیس در هنگام تایپ متن که در مواردی باعث شده که شماره برخی از بندهای متن اشتباه شود.
- یک بار در متن به جای کلمه «جز» نوشته شده است «جزء»
- در چند جای متن، تایپیست یا مترجم عبارت‌های «دولت درخواست‌کننده» و «دولت درخواست‌شونده» را اشتباها به جای هم و یا به شکل تکراری به کار برده است.
حساسیت موضوع قانون‌گذاری بیشتر از این است که دولت حق داشته باشد در مصوبات خود چنین اشتباهی بکند و بنابراین تشکیلات دولت، حتما وظیفه دارد که برای پیشگیری از موارد مشابه در آینده چاره‌ای بیاندیشد.
ولی از سوی دیگر، مجلس با همه تشکیلاتش نمی‌تواند از زیر ماجرا شانه خالی کند. دولت اشتباه کرده است ولی مگر همین متن از سال 1392 که لایحه آن به مجلس تقدیم شده، در اختیار 270 نماینده مجلس و بروکراسی عظیم مرکز پژوهش‌های مجلس نبوده است؟ مگر لایحه در کمیسیون‌ها مربوطه و صحن علنی مجلس مورد بحث قرار نگرفته است؟
رسیدن به ریشه ماجرا و توصیه‌هایی برای آقای سلیمی!
ماجرا البته از این فراتر است. برای رسیدن به ریشه ماجرای جنجال چند روز اخیر، باید واقعیت آن را فهمید. یک تایپیست یا نهایتا مترجم در هنگام تهیه متن یک معاهده بین‌المللی دچار اشتباهاتی بسیار ساده شده است. هیات وزیران در هنگام بررسی لایحه، متوجه این مساله نشده؛ مجلس و مجموعه‌های وابسته به آن که بیش از چهار سال متن لایحه را در اختیار داشته‌اند هم متوجه این اشتباهات نشده‌اند. ولی پس از پی بردن شورای نگهبان به موضوع، یک نماینده مجلس تصور کرده که دولت قصد داشته «دخترهای زشت» را به جای «دخترهای خوشگل» به مجلس قالب کند.
چرا یک نماینده مجلس ممکن است به چنین تصوری برسد؟
فراتر از موضوعی که فعلا محل مناقشه قرار گرفته، عده‌ای در ایران با تصوراتی عجیب، مخالف هر گونه توافق بین‌المللی هستند و از آن جایی که توانایی تخصصی برای تحلیل این معاهدات را ندارند برای مخالفت با آنها مجبور می‌شوند به کلیشه‌های جنسیتی و مشابهت‌سازی‌های زناشویی متوسل شوند.
جمهوری اسلامی ایران در کنار هفت کشور «بوتان، کنگو، پالائو، پاپوا گینه نو، جزایر سلیمان، سومالی، سودان جنوبی و توالو» تنها کشورهایی هستند که به کنوانسیون پالرمو نپیوسته‌اند. تعدادی از نمایندگان مجلس هم با طرح این ادعا که پیوستن به این معاهده به ضرر حزب‌الله لبنان است به اصلی‌ترین صداهای مخالف با الحاق ایران به کنوانسیون تبدیل شده‌اند، در حالی که مجلس لبنان که ریاست آن با یکی از اصلی‌ترین حامیان حزب‌الله در لبنان است، در سال 2005 الحاق لبنان به کنوانسیون را تصویب کرده است.
وقتی که یک چهره سیاسی یا نماینده مجلس به شکل بنیادی با هر توافق بین‌المللی مخالف باشد، بعید نیست که اشتباهی را که البته خودش نیز در آن سهیم بوده، یک فریب‌کاری ببیند. اگر این نماینده مجلس واقعیت اشتباه پیش آمده را بفهمد یک گونه واکنش نشان می‌دهد ولی اگر تصوری اشتباه بر وی غالب شود، احساس وظیفه شرعی و انقلابی وی را به راهی دیگر خواهد انداخت.
برای آقای سلیمی که در کانون جنجال اخیر است و البته هر نماینده و سیاستمداری که ممکن است در معرض هیجانات مشابه قرار بگیرد و از مثال‌های استفاده کند که او را به دردسر بیاندازد، توصیه‌هایی وجود دارد از جمله این که:
- اسناد را خودتان ببینید و بدون بررسی، تحت تاثیر ادعاهای دیگران درباره آنها قرار نگیرید. اگر یک دوست یا رسانه، یک بار شما را فریب داد، دفعه بعد دقت کنید و یا در دوستی با او تجدیدنظر کنید. دوست ناباب، اخلاق انسان را خراب می‌کند، رسانه مغرض و دوست ناآگاه هم، می‌تواند یک سیاستمدار را گرفتار کند.
- سیاست خارجی و روابط بین‌الملل را علم بدانید. شما برای درمان بیماری خود به پزشک مراجعه می‌کنید ولی همان پزشک را برای طراحی ساختمان صالح نمی‌دانید. برای بررسی یک معاهده بین‌المللی هم به متخصص همین موضوع مراجعه کنید!
- استفاده از کلیشه‌های جنسیتی و مسائل زناشویی برای دفاع و یا حمله به یک موضع در مسائل حساس و پیچیده، نشانه جدی از عدم آگاهی به موضوع و یا تلاش برای فریب دادن شماست. مواظب باشید!
