عرصه فرهنگ عرصه باورها و اندیشه، اخلاق، فضیلت، همنوایی و سازگاری است. حوزه فرهنگی حوزه بسیار به هم تنیده‌ای است. به تصریح حضرت امام خمینی(ره)، «بالاترین و والاترین عنصری که در موجودیت هر جامعه دخالت اساسی دارد، فرهنگ آن جامعه است. اساساً فرهنگ هر جامعه هویت و موجودیت آن جامعه را تشکیل می‌دهد و با انحراف فرهنگ، هرچند جامعه در ابعاد اقتصادی، سیاسی، صنعتی و نظامی قدرتمند و قوی باشد، ولی پوچ و پوک و میان‌تهی است». به تعبیر مقام معظم رهبری حضرت آیت‌الله خامنه‌ای(مدظله العالی) «استقلال یک ملت فقط با استقلال فرهنگی تأمین می‌شود و مقوله فرهنگ از نظر تأثیرش در آینده یک ملت و یک کشور، با هیچ چیز دیگری قابل مقایسه نیست».امروزه در فضایی زیست می‌کنیم که از یک سو باید الزاما پاسدار ارزش‌ها و باورهای دینی جامعه باشیم و از سوی دیگر با واقعیتی به نام فرهنگ ایرانی و تمدن ایرانی مواجه هستیم که در کنار فرهنگ اسلامی زیست می‌کند و این در حالی است که با موجی از فرهنگ غربی و مدرن نیز مواجه هستیم و زیست در این فضای سه قطبی و مدیریت این فضا، کار بسیار پیچیده ای است.
مدیریت فرهنگی، به عنوان حوزه‌ای تخصصی در دانش مدیریت از پیچیدگی، ظرافت و اهمیت خاصی برخوردار است با این همه علیرغم اهمیت بنیادی این حوزه از مدیریت تخصصی و تأثیرگذاری عمیق آن بر دیگر عرصه‌های زندگی بشری بهای لازم به آن داده نشده که این نکته می‌تواند ناشی ازدلایل گوناگونی باشد، از جمله پیچیدگی و ابهام آمیز بودن مقولات حوزه علوم انسانی و عدم قطعیت در این حوزه یا بی‌اعتمادی نسبت به قابل اداره بودن و هدایت فرهنگ می تواند باشد.البته اصل مدیریت‌پذیری حوزه فرهنگ در طول زمان به اثبات رسیده و بنابراین فرض پذیرفته شده این است که فرهنگ را می‌توان با مدیریت صحیح به مسیر مطلوب هدایت نمود و از بروز انحراف در آن ممانعت به عمل آورد.
در این زمینه می توان گفت از آنجا که مدیران فرهنگی نظام جمهوری اسلامی به اعتبار ماهیت فعالیت‌شان بایستی از صفات و خصایص ویژه‌ای برخوردار باشند لذا به اعتبار وجود سه حوزه ادراکی مختلف در انسان، ویژگی‌های مدیریتی این مدیران در سه حوزه ذیل تقسیم بندی می‌گردد.
۱- حوزه باورها و تمایلات درونی مدیران.
۲- حوزه اندیشه و آگاهی مدیران
. ۳- حوزه عملی و رفتاری مدیران.
اینک با توجه به اهمیت مقوله فرهنگ در نظام اجتماعی و تأثیر مدیران متولی فرهنگ در توسعه یا انحراف و سکون فرهنگی جامعه و با مطالعه آثار علمي و فرهنگي دكتر سيد رضا صالحي اميري ، مهم ترین ویژگی‌ها و شاخص‌های وي را می توان به شرح زیر برشمرد : مي توان گفت كه در حوزه باورها و تمايلات دروني مديران ، وي يكي از مديران فرهنگي است كه اهل علم و تحقیق مي باشد.مدیر فرهنگی دارای این ویژگی، از سطحی نگری و عدم دقت در مسایل فرهنگی (که دقت زیادی را جلب می‌کند) پرهیز خواهد نمود و از انتقاد و نوآوری و خلاقیت و آموزش و فراگیری استقبال خواهدکرد. وي میل به تکامل و پیشرفت دارد.بطوريكه عملكرد او در رأس سازمان اسناد و كتابخانه ملي بيانگر اين مشخصه مي باشد.
آزاد اندیشی در امور فرهنگی را داراست و همانطور كه در برنامه هاي پيشنهادي اش اشاره داشته ضمن تأکید بر «عدالت»، به عنوان نخستین و آخرین معیار که توسعه فرهنگی خردورز و آینده‌نگر را محقق می‌سازد، بر سیاست‌های غیر مستقیم و فعل محور و نامرئی به جای سیاست‌های مستقیم و فاعل محور تأکید كرده و نوشته است: باید حمایت‌های مستقیم و فاعل محور که جز بی عدالتی و فساد ره‌آورد دیگری نداشته است، جای خود را به سیاست‌های غیر مستقیم و فعل محور و نامرئی بدهد تا حمایت‌ها بدون نفوذ اشخاص و نهادها و اعمال سلیقه و بدون رابطه بازی، به طور عادلانه توزیع شود.
سيد رضا صالحي اميري در حوزه اندیشه و آگاهی، داراي قدرت استدلال و استنتاج و جامع نگري در امور فرهنگي است.و با نظريه ها و تئوري هاي فرهنگي آشناست. او ساز و کارهای تبادل فرهنگی و روند تحولات جهانی بر فرهنگ‌ها را مي شناسد. شناخت و با بهره گيري از ابزارهای جدید ارتباطی و فرهنگی و شناخت مقتضیات زمان و مکان به او اين امكان را مي دهد كه به ارتقا جایگاه فرهنگي مردم ايران زمين در جهت تحقق سیاست‌های کلی فرهنگی جامعه اقدام نمایند.
اندیشه فرهنگی سيدرضا صالحي اميري مبتنی بر اصل تنوع فرهنگی است، وي بر اين باور است، ملّت ايران واقعيتي است مركب از همه اين تنوع و تكثرهايي كه تاريخ مشترك، منافع مشترك، رنج ها و شادي هاي مشترك و آرمان مشترك آنها را به هم پيوند داده است.هويت اقوام در ايران از هويت ملي جدا نبوده است و همگان در ساختن و شكل گيري هويت ايراني نقش داشته اند . تجربة تاريخي ايران نشان دهنده اين واقعيت بزرگ و شكوهمند است كه همه مردمان اين مرز و بوم از هر قوم و گروهي، به يك اندازه در حفظ امنيت آن در برابر تهاجمات بيگانه و دفاع از ميهن و سربلندي ايران نقش داشته اند و اين تنوع نه تنها تهديدي براي امنيت ملي نبوده است، بلكه خصوصيت ايرانيِ همه اقوام و بخش هاي جامعه مي توانسته و مي تواند يكي از مؤلفه هاي افزايش ضريب امنيتي باشد. در شرايط كنوني هيچ نظام و حكومتي نمي تواند با بذل همه توجه خود به مركز، ازآنچه در پيرامون مي گذرد بي تفاوت باشد و مشروعيت خود را صرفاً از قوم و گروه خاصي كسب كند. صالحي اميري علل و عوامل مقوم بر انسجام ملي را ؛ ريشة تاريخي مشترك و تداوم تاريخي، فرهنگ، فولكلور مشترك ملي، دين و مذهب مشترك و خاستگاه الهي اديان، قهرمانان و مفاخر ملي، آرمان سياسي مشترك، ارزش و نمادهاي ملي، آداب و رسوم مشترك، تهديدات خارجي، وحدت در شناسنامة واحد، پرچم و سرود جمهوري اسلامي، مظاهر تجلي نمادين يگانگي ملي، پول واحد، عامل وحدت اقتصادي- فرهنگي، وحدت سرزميني، هم زباني و هم خطي بر مي شمرد.
سيد رضا صالحي اميري معتقد است كه مفصل‌بندی و گرانیگاه گفتمان فرهنگی دولت مبتنی بر اعتدال، عدالت، عقلانیت و دیانت است و این اضلاع چهارگانه گفتمانی، مفصل اصلی گفتمان فرهنگی دولت را تشکیل می‌دهند و عنصر دیانت در این میان جوهر گفتمان فرهنگی است.
ایجاد امنیت فرهنگي از طریق مشارکت جویی، رضایت‌مندی، شفافیت، قانون محوری، افزایش اعتماد عمومی و توجه اساسی به امنیت فکر، قلم و بیان اتفاق مي افتد،. آرامش ذهنی و امنیت فکری و فرهنگي دو اصل لازم برای شکل‌گیری جامعه پرنشاط و توسعه يافته است و دستیابی به این موفقیت حاصل تلفیق سه ضلعی است که در کنار هم مثلث قدرتمندی را شکل داده‌اند: سه گانه تدابیر مقام معظم رهبری، حمایت مردم به عنوان پشتوانه اصلی نظام و دولت و همچنین وجود نيروهاي فرهنگي و قدرتمند و حاضر در صحنه كه دكتر سيد رضا صالحي اميري نمونه اي ازآن به شمار مي رود. در واقع این سه عامل با هم‌افزایی و همبستگی، مي توانند توسعه فرهنگي را در سراسر ايران اسلامي رقم زنند. توسعه فرهنگی جوهره توسعه است و نباید آن را با سایر ابعاد توسعه موازی دانست و باید توجه داشت تا زمانی که در جامعه ایران توسعه فرهنگی اتفاق نیافتد، ما شاهد توسعه کشور نخواهیم بود. توسعه فرهنگی باعث رشد سیاسی، اقتصادی و اجتماعی جامعه شده و در نهایت کاهش آسیب‌های اجتماعی، فساد و بی اخلاقی را به دنبال دارد.
نمايندگان محترم مردم شريف استانی که رنگین کمان اقوام در کشور شناخته می‌شود این ثبات، آرامش و امنیت فرهنگي، بیانگر یک ریشه، تبار و عقبه‌ای است که امروز شما امانتدار آن ریشه‌ها هستید.
سخن آخر اینست که نمايندگان گرانقدر مردم شريف استان آذربايجان غربي در مجلس شوراي اسلامي به این نکته با ظرافت تمام توجه نمایند که «نخبگان» هر کشور سرمایه‌های ارزشمندی هستند که امروز و فردای ما را با گذشته پیوند می‌زنند و مایه انسجام و همگرایی بیشتر جامعه می‌شوند. از این رو توجه به نخبگان، ضمن درس‌آموزی و جلوگیری از تکرار خطاهای گذشته، عامل مهم انسجام‌بخش و هویت‌بخش و تداوم حیات فرهنگی، اجتماعی و سیاسی ایران اسلامی و بقای جامعه است. در خاتمه با اتکا به ویژگی های مطرح شده ذكر اين نكته حائز اهميت است كه نمی توان درگزینش و استفاده از مدیران فرهنگی با تحصیلات و تجربیات غیر مرتبط موجب اتلاف وقت و منابع انسانی شد و علاوه بر آن به توسعه فرهنگی کشور آسیب‌های جدی وارد نمود.اکنون مسأله جریان سازاین است دردورانی که شایسته شناسی پیش نیاز شایسته سالاری است آیا نمي توان سکان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي را به دست فرد كاردان ولايقي همچون دكتر سيد رضا صالحي اميري سپرد؟
دكتر علي معين فر - جامعه شناس فرهنگي
05/08/1395 - اروميه
